Ons redactielid Adrie Baars zal met enige regelmaat een korte samenvatting schrijven uit het boek REUMA & Alternatieve behandelmethoden, dat is uitgegeven door Het Reumafonds en geschreven door Prof.dr. Hans Rasker en dr. Bart van den Bemt, tweede druk 2014.

Behandelmethoden

Onderstaand laten we een aantal geneeswijzen de revue passeren.

Antroposofische geneeskunde

De grondlegger van de antroposofie is Rudolf Steiner (1861 – 1925). Samen met de Nederlandse arts Ita Wegman (1876 – 1943) ontwikkelde hij rond 1920 de antroposofische geneeskunde. Deze vorm van geneeskunde wordt alleen door  regulier opgeleide artsen uitgeoefend. Het is bedoeld als aanvulling op de reguliere geneeskunde, niet zozeer als alternatief ervoor.

In de antroposofische geneeskunde wordt de mens gezien als eenheid van lichaam, ziel en geest. Lichaam, ziel en geest beïnvloeden elkaar. Daarmee moet rekening gehouden worden bij de geneeskundige behandeling. Ook het gegeven dat de mens en de kosmos voortdurend in wisselwerking zijn, heeft invloed op de behandelmethode. Volgens de antroposofie bestaat de mens uit een fysiek lichaam, een etherlichaam en een astraal lichaam. Het ‘ik’ van de mens leeft voort na de dood en zal zich bij een volgende incarnatie weer vestigen in een ander fysiek lichaam.   

ASR-therapie

ASR staat voor Analytische Synthetische Response. In de ASR-therapie worden via een bepaald denk- en zoeksysteem verschillende oude oosterse systemen aan elkaar gekoppeld. ASR gaat ervan uit dat er twee categorieën ziekten zijn. De eerste categorie ziekten heeft een bekende lichamelijke oorzaak, zoals botbreuken of infecties met bacteriën of virussen. Deze categorie ziekten behoort tot het werkterrein van de reguliere geneeskunde. De tweede categorie ziekten zou een energetische oorzaak hebben, waarbij wordt gedacht aan warmte, licht en lichaamselektriciteit. Met die categorie houdt ASR zich bezig.

Bij het eerste consult drukt de ASR-therapeut op tweehonderd controleplekjes om te zien of er een pijnreactie volgt. Een pijnreactie zou wijzen op een energiestoring in het orgaan dat met dat plekje verbonden is. Op basis van deze gegevens wordt een behandelplan opgesteld. Na een uitgebreid onderzoek volgen circa twaalfbehandelingen, afhankelijk van de klachten en de energetische situatie.  

Ayurveda

De oudst bekende geneeswijze is ayurveda. Ayurveda betekent ‘wetenschap van het leven’. Deze vorm van geneeskunde is vijfduizend jaar geleden ontwikkeld in India om lichamelijke en geestelijke gezondheid te behouden. Zo kon men zich op geestelijk gebied beter ontwikkelen. Ayurveda is ontstaan uit de Vedas, de heilige Hinduteksten die het leven beschrijven in filosofische, spirituele en wetenschappelijke termen.

In India, Nepal en Sri Lanka is ayurveda nog steeds een belangrijke vorm van gezondheidszorg. In die landen wordt ayurveda toegepast naast de moderne westerse geneeskunde. Vanaf 1960 kreeg de methode in de Verenigde Staten en ook in Nederland bekendheid, nadat Maharishi Mahesh Yogi, de stichter van de transcendentemeditatiebeweging (TM), deze wetenschap had ingepast in zijn TM-programma. Bij een ayurvedische behandeling wordt een dieet voorgeschreven dat is afgestemd op de verschijnselen die iemand heeft. Dit dieet is aangepast aan de dosha (verstoring) die de persoon heeft en bestaat uit kruiden en leefregels. De vertering en de ontlasting zijn belangrijk. Om die reden worden behandelingen als laxeren en darmspoelingen voorgeschreven. Deze behandelingen heten panchakarma en zijn ook bedoeld om het lichaam in balans te brengen.

Biofeedback    

Biofeedback bestaat uit een aantal technieken om bepaalde lichaamsfuncties zoals ademhaling en hartslag te beheersen. Men wordt verbonden aan een apparaat dat door middel van een signaal (een lichtflits of geluid) bijvoorbeeld de hartslag, spierspanning (EMG), bloeddruk, hersengolven (EEG), huidweerstand of ademhaling weergeeft. Men leert hoe men dit signaal kan beïnvloeden  en zo de activiteit van het lichaam kan regelen. Zo kan men autonome functies als de hartslag en de bloeddruk beheersen.

In de hersenen worden elektrische golven gevonden, onder andere de wat langzamere alfagolven en de snelle bètagolven. Alfagolven hangen samen met een toestand van ontspanning. In de alfatoestand is men op ontspannen wijze alert. Men kan zelfs leren om alfagolven in de hersenen te produceren, waardoor men een aangenaam gevoel van rust en ontspanning krijgt. Bètagolven hebben voornamelijk te maken met het overlevingsmechanisme. Biofeedback wordt vaak toegepast samen met andere vormen van ontspanning en met psychotherapie.

Biofysische geneeskunde

De biofysische geneeskunde gaat ervan uit dat iedereen een elektromagnetisch (biofysisch) regelsysteem heeft dat boven het moleculaire regulatieniveau staat.

Binnen de biofysische geneeskunde wordt gebruikgemaakt van de meeste methoden die ook in de natuurgeneeskunde worden toegepast, zoals homeopathie, (elektro)acupunctuur, bioresonantie, laser, orthomoleculaire geneeskunde en fysiotherapie.

Haptonomie en haptotherapie

Haptonomie (hapsis = tastzin, nomos = wet of regel) is de wetenschap die zich bezighoudt met de tast en het gevoel dat daarmee samenhangt. Haptonomie is ontwikkeld door de Nederlandse fysiotherapeut Frans Veldman (1921 – 2010) en wordt beschreven als een ‘een voelend en tastend omgaan van mensen met zichzelf en anderen’.

Haptonomie is gericht op het scheppen van voorwaarden om lichaam en geest weer één te laten worden. Dat geldt ook voor het voelen en denken met anderen en met de omgeving. In onze verstandelijke samenleving ontbreekt vaak werkelijk contact met anderen. Dit kan vergaande gevolgen hebben: mensen uiten bijvoorbeeld emoties en gevoelens door hun spieren gespannen te houden of door een bepaalde houding aan te nemen.

Haptotherapie (de therapie die op haptonomie is gebaseerd) zou mensen kunnen helpen om hun oorspronkelijke mogelijkheden te (her)kennen. Zij kunnen dan anderen en de wereld om hen heen open en onbevangen tegemoet treden, met spanningen omgaan en relaties aangaan  die bijdragen aan hun ontwikkeling en geluk. Bij de therapeutische behandeling speelt aanraking een centrale rol, met name aanraking door de hand van de therapeut.

Mazdaznan

De Mazdaznangeneeswijze (ma = groot of goed, zda = gedachte, znan = volbrengen) is een onderdeel van een filosofie die al bestond vóór Zarathustra (1200 – 1400 v. Chr.) en door hem werd uitgebreid. Mazdaznan beslaat alle aspecten van het leven. Deze geneeswijze gaat niet uit van een ziekteleer, maar leert de mens juist hoe hij gezond kan blijven.

Bij het stellen van een diagnose wordt gekeken naar het materiële, het spirituele en het intellectuele in ieder mens. Deze drie elementen moeten in evenwicht zijn, maar bij ieder mens overheerst één element.  Mazdaznan gaat uit van het principe dat men zelf voor genezing kan zorgen doordat de geest (het spirituele element) de leiding krijgt over de andere twee elementen. Daarbij maakt men onder andere gebruik van voeding, muziek, ademtherapie, oefentherapie en massage, baden, zweetkuren, kompressen, darmbaden, galvanotherapie, volksmiddelen en kruiden. Al deze zaken zijn afgestemd op de diagnose.